Seddülbahir Kalesi: Çanakkale’nin Tarih Fışkıran Savunucusu
Fotoğraf:Seddülbahir Kalesi Eski Halı (Valilik)
 |
| Fotoğraf:Seddülbahir Kalesi Eski Halı (Valilik) |
Seddülbahir Kalesi: Çanakkale'nin Tarih Kokan Savunucusu
 |
| Fotoğraf :Seddülbahir Kalesi Yeni Hali (Valilik) |
Boğazın Bekçisi, Zaferin Sessiz Tanığı
Çanakkale Boğazı'nın Ege Denizi ile kucaklaştığı yerde, Gelibolu Yarımadası'nın en altta yükselen Seddülbahir Kalesi , Osmanlı'nın deniz savunma hattının en önemli yapılarından biri. Tarihiyle, savaşlardaki rolüyle ve restore edilen görkemiyle ziyaretçilerini büyüten bu kale, adeta Çanakkale'nin ruhunu taşıyor. Bu insanların günleri birlikte göz atalım.
Bir Valide Sultan'ın Mirası: İnşa Süreci ve Mimarisi
Seddülbahir Kalesi, 17. yüzyılda (1659 yılında)Osmanlı'yı denizden gelen tehditlere karşı korumak amacıyla inşa edildi. 1656'da Venedikliler'in Limni ve Bozcaada'yı işgali , Boğaz savunmasını güçlendirmeyi doğurdu. IV. Mehmet'in annesi Hatice Turhan Sultan , hem Kumkale hem de Seddülbahir Kalesi'nin yapımını finanse ederek Osmanlı'nın önemli savunma noktalarından birini oluşturdu.
Mimarlık konusunda tarihçiler tam bir mutabakata varamasa da, dönemin baş mimarı Mustafa Ağa'nın eseri olduğu düşünülüyor. Dikdörtgen planlı, iki katlı ve denizden 30 metre yüksekliğindeki bu kale, ağır toplarla donatılmıştı. Kalenin surlarına yerleştirilen toplar, Osmanlı donanımının bozulmasına doğru konumlandırılmıştı. 19. yüzyılda II. Abdülhamit döneminde toplarla savunma kapasitesi artırıldı.
Çanakkale Savaşları'nda Bir Direniş Simgesi
Seddülbahir Kalesi, tarihin en çetin mücadelelerinden birinin sahnesi oldu. 3 Kasım 1914'teki Müttefik bombardımanı , Türk tarafının Çanakkale'deki ilk şehitlerinin verilmesine neden oldu ( 5 subay, 81 er ). Kalenin topları, 1915 deniz muharebelerinde kritik bir rol oynadı. Ancak 19-25 Şubat 1915'teki yoğun saldırılar sonucunda etkisiz hale getirildi.
26 Nisan 1915'te İngilizler, Seddülbahir Kalesi ve çevreye çıkarma yaptı. 27 Nisan 1915'te Fransız birliklerinin bölge denetimi ele geçirildi ve savaşılabilirliği burada bir hastane olarak kullanıldı. Ertuğrul Koyu'na yapılan açıklamada, molozların gizlendiği Türk keskin nişancılar , düşmana ağır kayıplar verdirdi. Bu direniş, Çanakkale ruhunun sembollerinden biri haline geldi.
Yıkıntıdan Diriliş: Restorasyon ve Ödüllü Dönüşüm
Savaşın ardından harabeye dönen kale, 1980'de Korunması Gereken Kültürel Varlık çözümleri kazandı. 2015'te başlayan restorasyon süreci, 2022'de tamamlandı ve 18 Mart 2023'te, Cumhuriyet'in 100. yılında resmi olarak kullanıma sunuldu. Bu tarihte Kale'nin açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDEĞAN tarafından yapıldı.
Titiz çalışma, dünya genelinde takdir topladı:
✅ Dezeen Ödülleri'nde “ Miras Projesi” birinciliği ,
✅ Dünya Mimarlık Festivali'nde jüri özel ödülü ,
✅ Europa Nostra 2023 ödüllerinde “Koruma ve Uygulama” ödüllerinde kazananlar arasında yer aldı.
Kale, bugün ziyaretçilerini hem Osmanlı mimarisinin izlerini hem de Çanakkale'nin destanı direnişini hissedebilecekleri bir açık hava müzesine dönüştürdü.
Ziyaret yeri: Tarihe Dokunun
📍 Konum: Gelibolu Yarımadası'nın güney ucu, Ertuğrul ve Morto Köyleri arasındadır.
🏛️ Mimari Detaylar: Denize bakan silindirik burçlar, dikdörtgen plan, savaş izlerini taşıyan duvarlar.
📜 Yakın Tarih: Restorasyonla ortaya çıkan orijinal kitabe ve top mevzileri.
Seddülbahir Kalesi, sadece taştan bir yapı değil; bir milletin azminin, görülen canların ve yeniden doğuşun sembolü. Çanakkale'ye giderken yoluz düşerse, bu dağılımdaki yapıda tarihin fısıltılarını kaydetmeyi unutmayın.
Kaynaklar :
Kaynaklara erişim tarihi: 14.02.2025
Seddülbahir Kalesi'nden Eski Fotoğraflar (Fotoğraflar :Hüseyin AŞKI)
.JPG)
Yorumlar
Yorum Gönder