Conkbayırı’ndaki Anıtlar ve Tarihi Önemi

Yayınlama Zamanı : Şubat 11, 2025

Conkbayırı, sadece Türkiye'nin değil, tüm dünyanın tarihî mirasında önemli bir yer tutmaktadır. Çanakkale Savaşı'nın en kritik noktalarından biri olan bu bölge, Türk milletinin kahramanlık destanını yazdığı ve büyük bir direniş gösterdiği kutsal topraklardan biridir. Ziyaret ederek, hem tarihimize sahip çıkabilir hem de bu topraklarda yaşanan mücadeleye tanıklık edebiliriz

Conkbayırı'nın Konumu: Gelibolu Yarımadası'nın batı sahili kesiminde yer alır. Kabatepe ile Suvla Koyu arasında uzanır. Deniz seviyesinden yüksekliği (rakım) 268 metredir. GPS koordinatları: 40° 15' 6.7824" K - 26° 18' 29.4012" D.

Conkbayırı'nın Önemi: Conkbayırı, Çanakkale Savaşı'nın kuzey cephesinde en stratejik noktalardan biridir. Özellikle 1915 yılındaki muharebelerde Türk birlikleri için kritik bir savunma noktası olmuştur.

Conkbayırı'nın İsim Kökeni: Anzak birlikleri buraya "Chunuk Bair" adını vermiştir. Türkçeye "Conkbayırı" olarak geçtiği düşünülmektedir. Bazı kaynaklar "conk" kelimesinin "dik, sarp" anlamına geldiğini belirtmektedir.

Conkbayırı'nın Önemi: Bölgedeki en hakim noktalardan biri olduğu için savaş boyunca kuzey hattının en önemli tepesi olmuştur.

Conkbayırı'na Nasıl Gidilir? Eceabat İlçesi'nden sonra Conkbayırı'na taksi veya özel araçla ulaşılabilir.

Conkbayırı'nda Görülecek Yerler - Conkbayırı'nda Gezilecek Yerler

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı:
- Yapılış Tarihi: 1993 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yaptırılmıştır.
- Özellikleri: Bronzdan yapılmış bir heykeldir ve Conkbayırı'ndaki en yeni anıttır. Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal'in 10 Ağustos 1915'te yönettiği Conkbayırı taarruzu anısına inşa edilmiştir.
- Restorasyon: 2015 yılında Alan Başkanlığı tarafından restore edilmiştir.
Conkbayırı'nda Atatürk'ün Saatinin Parçalandığı Yer:
- Olay: 10 Ağustos 1915 sabahı, Conkbayırı süngü taarruzu sırasında Mustafa Kemal'in göğsüne bir şarapnel parçası isabet etmiştir. Göğsündeki saat sayesinde hayatta kalmıştır.
- Anıt: Olayın yaşandığı yer, 4 top güllesi ve bir levha ile işaretlenmiştir.
Conkbayırı Üsteğmen Nazif Çakmak Anıtı:
- Yer: Conkbayırı'ndaki Atatürk Zafer Anıtı'nın hemen önünde yer alır.
- Özellikler: Mareşal Fevzi Çakmak'ın kardeşi Üsteğmen Nazif Çakmak'ın mezarıdır. 8 Ağustos 1915'te süngü hücumu sırasında şehit düşmüştür.
- Restorasyon: 2015 yılında restore edilmiştir.
Conkbayırı Mehmetçik Kitabeleri: (Mehmetçik Parkı'ndaki)
- Yer: Cesarettepe, Kılıçbayırı ve Düztepe'yi izleyerek Çimentepe'ye çıkan yolun batısında yer alır.
- Özellikler: Beş adet yazıttan oluşur ve Conkbayırı'nda şehit olan askerlere adanmıştır. Yazıtlarda Mustafa Kemal'in emirleri ve muharebelerin detayları anlatılır.
- Yapılışı: 1971 yılında Gelibolu 2. Kolordu Komutanı başta olmak üzere asker ve sivil el ele vererek Conkbayırı Mehmetçik Anıtı Yaptırma ve Yaşatma Derneğini kurmuşlar ve şehitlikler için bir proje yarışması düzenlemişlerdir. Sonuçta yarışmaya katılan ODTÜ Mimarlık Fakültesinden Prof. Y. Mimar Ahmet Gülgönen'in eseri, mimar Prof. Doğan Kuban başkanlığındaki jüri tarafından 1.seçilmiştir. özelliği: Olayların belgelenmesini gaye edinen kitabeler Orhun Kitabelerinden esinlenerek Abide - Kitabe şeklinde düzenlenmeleridir. Maksat ise halen içinden kemik çıkan toprağa az zarar vermek gayesine yöneliktir. İlk kitabe 10 Ağustos 1981 yılında 7.Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından açılmış ve diğer 4 kitabe ise 1984 yılında tamamlanıp açılabilmişlerdir.
Conkbayırı Türk Siperleri:
- Önemi: Conkbayırı'ndaki siperler, savaş boyunca Türk askerlerinin direnişinin en önemli kanıtlarından biridir. Günümüzde siperlerin bir kısmı restore edilerek ziyaretçilere açılmıştır.
Conkbayırı Yeni Zelanda Anıtı:
- Yer: Conkbayırı'nda bulunan en büyük Yeni Zelanda anıtıdır.
- Özellikler: 7-10 Ağustos 1915 tarihleri arasında Conkbayırı'nda kaybolan 850 Yeni Zelanda askerinin isimleri bu anıtın duvarlarında yer alır. Anıt, yükselen bir sütun şeklindedir ve üstten bakıldığında haç işareti görülür.
Conkbayırı Anzak Mezarlığı:
- Yer: Conkbayırı Muharebeleri sırasında ölen Yeni Zelandalı askerlerin toplu olarak gömüldüğü mezarlık.
- Özellikler: 850 Yeni Zelanda askeri ve 1 Gurka askerinin isimleri bu mezarlıkta anılmaktadır.
Conkbayırı Atatürk’ün Gözetleme Yeri:
- Yer: Conkbayırı'nın kuzeybatı yönünde, Anafartalar Ovası'nı gözetlemek için kullanılan siper.
- Önemi: Mustafa Kemal, 10 Ağustos 1915'te buradan düşman hareketlerini izlemiştir. Bu siper restore edilerek ziyarete açılmıştır.

Conkbayırı Muharebeleri

Tarih: 7-10 Ağustos 1915.
Muharebenin Amacı: Anzak birlikleri, kuzey cephesinde Conkbayırı'nı ele geçirerek Türk savunmasını bölmek ve Çanakkale Boğazı'na ilerlemek istemiştir.
Önemli Gelişmeler:
- 6 Ağustos 1915'te Anzak birlikleri taarruza geçti.
- 8 Ağustos 1915'te Conkbayırı'nın bir kısmını ele geçirdiler.
- 10 Ağustos 1915'te Mustafa Kemal'in komutasındaki Türk birlikleri ani bir süngü taarruzuyla düşmanı geri püskürttü.
Atatürk'ün Ünlü Sözü: "Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir."
Sonuç: Türk birlikleri Conkbayırı'nı geri alarak Gelibolu Yarımadası'nın kuzeyini savunmayı başardı.
Kayıplar: Türk Ordusu yaklaşık 9.200 şehit, düşman kuvvetleri yaklaşık 12.000 kayıp vermiştir.