Borovo Köyü: Rodop Dağları’nın Saklı Cenneti

Güncelleme Tarihi : 04.02.2025

Borovo, Bulgaristan'da Rodop Dağları'nın kalbinde yer alan küçük bir köydür. Doğal güzellikleri, tarihi izleri ve kültürel mirasıyla ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunar.

KONUM VE ULAŞIM
.Bulunduğu Yer:
 Bulgaristan'ın Rodop Dağları'nın orta kesiminde, Filibe (Plovdiv) şehrinin 50 km batısında, Bachkovski Manastırı'nın 38 km güneyinde ve Laki kasabasına 6 km mesafededir. Borovo (Борово)  Bulgaristan’ın (България) Filibe (Plovdiv) (Пловдив) ilinin Laki (Лъки) ilçesine bağlı bir köydür.En yüksek noktası 1428 metre yüksekliğindeki Krastov (Kılıç) tepesidir

• Ulaşım:

  • Asenovgrad-Smolyan ana yolunu takip ederek Yugovsko Hançe mevkiinden sonra Luki ve Krastova Gora tabelalarıyla köye ulaşılabilir.

  • Yol boyunca Rodop Dağları'nın eşsiz manzaraları eşlik eder.
    

    TARİH

    • İsim Kökeni:

      • "Bor" (Bulgarca "çam ağacı") kelimesinden türemiştir. Geçmişte bölge yoğun çam ormanlarıyla kaplıydı.
        
        

      • 1885 yılına kadar resmi belgelerde "Borova", bu tarihten sonra "Borovo" olarak kaydedilmiştir.
        
        

    • İlk Kayıtlar:

    • Borovo köyüne dair bilinen en eski kayıt, 1083 yılına ait olup, Bachkovo Manastırı'nın kuruluş belgesi Tipika'da (Rahip Grigoriy Bakuriyani tarafından yazılmıştır) anılmaktadır. Bu belge, Borovo’nun XI. yüzyılda var olan bir yerleşim yeri olduğunu göstermektedir.

    • Osmanlı dönemine ait en eski kayıt ise 1576 yılına aittir (XVI.Yüzyıl) . Osmanlı Tahrir Defterleri'nde Borovo, Konuş Nahiyesi’ne bağlı bir köy olarak geçmektedir. Pazarcık Kadısı Celep Keşanite tarafından tutulan bu kayıtlarda, Filibe vilayetindeki hayvan yetiştiricileri sıralanmış ve Borovo’nun vergi olarak en az 25 koyun vermekle yükümlü olduğu belirtilmiştir. Kayıtlarda, Borovo köyünden Stoyan (Dragan’ın oğlu) isimli bir kişinin 25 koyun vergisi verdiği yer almaktadır. Ayrıca, Beliçanski (Beliç) ve Diraniski (Direnovo) gibi diğer hayvan yetiştiricileri de bu kayıtlarda anılmıştır.

      1576’dan 1878 yılına kadar olan dönemde Borovo hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Ancak bu kayıtlar, köyün tarihî sürekliliğini ve ekonomik yapısını anlamak açısından önemli veriler sunmaktadır.

    • Arkeolojik Bulgular:

      • Çuhal Dupka Mağarası: MÖ 4.-3. yüzyıllara ait seramik parçalar bulundu.

      • Selişte Mevkii: Yakılmış insan külleri ve deri keselerde taşlaşmış kalıntılar keşfedildi.

      • Altın Maden İzleri: Köy çevresinde eski maden delikleri ve demir/çinko yatakları tespit edildi.
        
        

    • Göç Dalgaları:
      
      

      • 1877 Osmanlı-Rus Savaşı: İlk göç Çanakkale/Biga-Dikmen Köyü'ne.
        

      • 1885 Doğu Rumeli'nin İlhakı: İkinci göç Çanakkale/Biga-Sarısıvat Köyü'ne.
        

      • 1894 üçüncü göç Kısmen Çanakkale/Çan Altıkulaç ve Yuvalar Köyü'ne
        

      • 1914: Dördüncü göç Çanakkale/Çan-Karadağ Köyü'ne
        

      • 1936: Son göçler Niğde/Bor, Konya/Çumra ve Kayseri/Pınarbaşı-Pöhrenk Köyü'ne,(Pöhrenk Köyü'nün yeni ismi Olukkaya Köyü'dür.)
        

      • 1936 Sonrası: Köyde kalan son Türkler Bulgaristan/ Belitsa Köyü'ne taşındı.
        
        

    ---

    DOĞAL YAPI VE İKLİM

    • Koordinatlar:

      • Enlem: 41.85°K

      • Boylam: 24.883°D

      • Rakım: 1.050 m (köy meydanı).

    • İklim:

      • Kışlar yumuşak, yazlar serin geçer. Kuzey rüzgârlarına açık, diğer yönlerden dağlarla korunaklı.

    • Doğal Rezervler:

      1. Kızıl Kaya Rezervi (1962): 812 hektarda 25 relikt bitki türü (Cypripedium calceolus orkidesi dahil).

      2. Kormisosh Rezervi: 42 hektarda ayı, kurt, yaban keçisi, domuz ve geyik popülasyonu.Kormisosh, Avrupa'nın en iyi av alanlarından biri olarak kabul edilir.

    ---

    NÜFUS İSTATİSTİKLERİ

  • 1885 yılında nüfus: 1064

  • 1926 yılında nüfus: 447

  • 1934 yılında nüfus: 609

  • 1946 yılında nüfus: 503

  • 1956 yılında nüfus: 509

  • 1965 yılında nüfus: 331

  • 1985 yılında nüfus: 123

  • 2007 yılında nüfus: 74

  • KÜLTÜREL VE TARİHİ MİRAS

  • 1. Kutsal Haç Ormanı (Krastova Gora):

       • Efsaneye göre Hz. İsa'nın çarmıhının saklandığı düşünülür. Kutsal Üçlü Manastırı burada yer alır.

    2. Eski Kilise Kalıntıları:

       • Köy kilisesinin temellerinde İvan Şişman dönemi sikkeleri bulundu.
         Köyün Merkezinde bulunan Kutsal Meryem (Sveta Bogoroditsa) Kilisesi, Osmanlı döneminde camiye dönüştürülmüş, ancak bir efsaneye göre minaresine yıldırım düşmesi üzerine yeniden kilise olarak kullanılmaya başlanmıştır.

    1. Trakya Kaleleri:

       • Gradişte Tepesi: Antik kale kalıntıları ve seramik parçaları.

       • Malko Gradişte ve Meteriza: Savunma amaçlı tarihi mevkiler.
         

    EKONOMİ VE TURİZM

    • Tarım ve Hayvancılık:

      • Tarih boyunca koyun yetiştiriciliği ve katran üretimi yapıldı.

      • Katran Atölyesi: "Varişte" mevkiinde seramik küpler bulundu.

    • Madenler:

      • Demir ve Çinko: "Sv. Georgi" bölgesinde eski maden galerileri.

      • Altın Aramaları: "Lahana Deresi" ve "Meşelika"da definecilik faaliyetleri.

    ---

    KONAKLAMA VE YEME-İÇME

    • Misafirhaneler ve Oteller:

      • Köydeki aile otelleri ve villalar, barbekü ve bahçe imkanlarıyla misafirlerine konforlu bir konaklama sunar. Ayrıca, bölgenin eko-parkurları ve doğal güzellikleri ev sahipleri tarafından misafirlere tanıtılır.

      • Yöresel Lezzetler: Her Yılın Eylül ayında düzenlenen etkinlikte Köy meydanında kurban çorbası ve geleneksel Bulgar yemekleri.

    
    

    ---

    NEDEN BOROVO'YU ZİYARET ETMELİ?

    • Doğa Tutkunları İçin:

      • Orel Kayası  (Kartal Kayası) ve Karlukovski Taşı'(Karlukova) nda gün batımı manzaraları Karlukovski Taşı, gün batımında ilginç bir görsel etki yaratır; taşın üst kısmı ikiye ayrılmış gibi görünür ve bu görüntü yaklaşık bir saat boyunca devam eder.   bu görüntüyü Kiril ve Metodiy olarak yorumlar

        
        

        
                                          Fotoğraf : Kartal Kayası

      • Yurtovska Dupka, Ochite ve Shepra Dupka mağaraları.

    • Tarih ve Kültür Severler İçin:

      • Trakya kaleleri, antik kilise kalıntıları ve efsaneler.

    
    

  • Kaynaklar:
    .M. Türker Acaroğlu, Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları Kılavuzu.
    • İgnat Bedrov, İstoriya Na Borovo, Sredni Rodopi 
    • www.borovo.info
    • https://www.borikite.com/
    • http://urumelindengeldik.com
    • Çan Karadağ Köyü'nden Mustafa ÖNDER
     . Çan Altıkulaç Köyü'nden Bülent YILMAZ
    • https://www.facebook.com/Welcome.to.Borovo

  • Not : Bu yazıda yer alan bilgilerin bir bölümü , Bulgar kaynaklarından yapılmış çevirilerden alınmıştır. Çeviri sırasında olası dilsel farklılıklar veya anlam kaymaları olabilir.Herhangi bir ek bilgi veya düzeltme önerisi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.