Aynalı Çarşı: Çanakkale'nin Tarihi ve Kültürel Mirası

Çanakkale Türküsü ile ün kazanan çarşı, Osmanlı döneminden günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış, farklı dönemlerde çeşitli restorasyonlarla günümüze ulaşmıştır. Bugün, hem turistlerin hem de yerel halkın uğrak noktalarından biri olarak, ziyaretçilerine geçmişle iç içe bir alışveriş deneyimi sunmaktadır.

Aynalı Çarşı'nın Tarihçesi

Aynalı Çarşı, Çanakkale'nin en önemli tarihi simgelerinden biridir ve özellikle Çanakkale Türküsü ile ün kazanmıştır. 1889 yılında inşa edilen bu çarşı, dönemin önemli alışveriş merkezlerinden biriydi ve ilk olarak 14 dükkândan oluşuyordu. Çanakkale Savaşları sırasında büyük hasar gören çarşı, çeşitli onarımlar sayesinde ayakta kalmayı başarmıştır.

Tarihsel Süreç ve Geçirdiği Dönemler

Çanakkale Savaşları sırasında, İngiliz Donanması tarafından atılan top mermileri çarşıya büyük zarar vermiştir. 1915’teki bombardımanlar nedeniyle çarşı büyük ölçüde tahrip olmuştur. Savaşın ardından, 1918-1921 yılları arasındaki İngiliz işgali sırasında çarşı, atlar için ahır olarak kullanılmış ve bu dönemde harabe haline gelmiştir.

Daha sonra uzun süre kullanılmayan çarşı, 1934'teki Yahudilere yönelik saldırılar sırasında zarar görmüş, kapının üzerindeki kitabe sıvayla kapatılmıştır. 1967’de ise Sadi Fenercigil’in başkanlığında temizlenmiş ve bugünkü görünümüne kavuşmuştur. 2004 yılında yapılan restorasyon çalışmalarıyla çarşı yeniden canlandırılmıştır.

Restorasyon Çalışmaları

Restorasyon sayesinde Aynalı Çarşı, hem tarihi dokusunu korumuş hem de modern bir alışveriş merkezi haline gelmiştir. Çarşıda 50 dükkân, güvenlik alanları, çay ocağı ve WC gibi ek alanlar bulunmaktadır. Giriş koridorları ve dükkânlar, orijinal yapıya sadık kalınarak restore edilmiştir. Ahşap doğrama, kemerler ve sütunlarda Assos taşı kullanılarak çarşının tarihi dokusu korunmuştur. Aynalı Çarşı, İstanbul’daki Mısır Çarşısı'nın minyatürü olarak tasarlanmıştır.

Çarşının Adının Kökeni

Çarşının adı, burada satılan at gözlüklerinden alınmıştır. "Ayna" olarak adlandırılan bu gözlükler, halk arasında çarşının Aynalı Çarşı olarak anılmasına neden olmuştur. Ayrıca, askerlerin cep aynası almak için bu çarşıya uğraması da bu ismin yaygınlaşmasına katkı sağlamıştır. Çarşının girişine sonradan yerleştirilen büyük aynalar, çarşının özgün yapısıyla ilgili değildir.

Kitabe ve Çarşının Tarihi Kaynağı

Çarşının giriş kapısında yer alan kitabe, çarşının yapımını ve tarihi detaylarını anlatmaktadır. Osmanlıca, İbranice ve Fransızca yazılan kitabe, çarşının Sultan II. Abdülhamid'in desteğiyle 1889 yılında inşa edildiğini belirtmektedir.

Kitabede yazan Osmanlıca metin:

Birinci satır: Sultan-ı mâ adalet-i ünvan-ül Gazi Abdülhamid-i Sani Efendimiz Hazretlerinin saye-i ihsaniye-i.

İkinci satır: Eser-i gayret-i perverde tebaa-i sadıka-i Museviyye’sinden İlya Halyo bendelerinin yaptırdığı çarşı-yı dil-nişfindir.

Türkçesi:

Birinci satır: Adaletliliği ile tanınan Sultan Gazi II. Abdülhamid Efendimiz Hazretlerinin lütuf ve himayesiyle.

İkinci satır: Kendilerine bağlı Musevi uyruğundan İlya Halyo’nun çabalarıyla yaptırılmış ve gönüllerde yer edinmiş çarşıdır. (Hicri 1307 – Miladi 1889)

Aynalı Çarşı'daki Ürünler

Aynalı Çarşı’da birçok tarihi ve kültürel ürün bulabilirsiniz:

• Çanakkale Savaşı temalı biblolar, magnetler ve anahtarlıklar
• Truva Atı figürleri
• El yapımı seramikler
• Geleneksel Türk motifleriyle süslenmiş kıyafetler ve şallar
• Baskılı tişörtler
• El yapımı takılar, minyatürler ve süs eşyaları

Ulaşım ve Otopark

Aynalı Çarşı, Çanakkale’nin merkezinde, Kemalpaşa Mahallesi’ndeki Çarşı Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehrin en işlek ve turistik bölgelerinden birinde bulunması nedeniyle ziyaretçiler için ulaşımı oldukça kolaydır

Aynalı Çarşı'nın özel bir otoparkı bulunmamaktadır. Ancak, Çarşı Caddesi ve çevresinde halka açık otopark alanları ve sokak park yerleri mevcuttur.

Günümüzde Aynalı Çarşı,
Sadece bir alışveriş merkezi değil, Çanakkale’nin kültürünü, tarihini ve ticaretini yansıtan önemli bir simge haline gelmiştir. Ziyaretçilerine tarihte yolculuk yapma fırsatı sunan bu çarşı, yerli ve yabancı turistler için vazgeçilmez bir durak olmaya devam etmektedir.

Kaynaklar ve Fotoğraflar

https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/canakkale/gezilecekyer/aynali-carsi
http://www.canakkale.gov.tr/aynali-carsi
https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/canakkalenin-asirlik-simgesi-aynali-carsi/1253572
Çanakkale Belediyesi

Çanakkale Aynalı Çarşı'dan Fotoğraflar ve Sanal Gezi

Çanakkale'nin en önemli tarihi yapılarından biri olan Aynalı Çarşı ile ilgili en çok merak edilenler ve cevapları  

Aynalı Çarşı Nerede
Çarşı, Çanakkale'nin merkezinde, Çarşı Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Aynalı Çarşı'ya Nasıl Gidilir
Çanakkale'ye kara, deniz ve hava yoluyla ulaşım sağlanabilir. Şehir merkezinden çarşıya yürüyerek kolayca ulaşılabilir.

Aynalı Çarşı'nın Tarihi
1890 yılında Eliyau Hallio tarafından yaptırılan çarşı, Çanakkale'nin tarihi simgelerinden biridir. Asıl adı Passage Hallio olan çarşı, girişindeki aynalar nedeniyle halk arasında "Aynalı Çarşı" olarak anılmaktadır. Çanakkale Türküsü'nde adı geçen çarşı, Gelibolu Savaşı sırasında hasar görmüş, 2004 yılında restore edilmiştir.

Aynalı Çarşı'da Neler Var
Çarşıda hediyelik eşya dükkanları, yöresel ürünler ve antikalar bulunmaktadır.

Aynalı Çarşı Neden Önemli
Tarihi dokusu ve kültürel mirası nedeniyle Çanakkale'nin önemli turistik noktalarından biridir. Çanakkale Türküsü'nde yer alması, çarşıya ayrı bir sembolik değer katmaktadır.

Aynalı Çarşı'yı Kim Yaptı
Çarşı, Eliyau Hallio tarafından inşa edilmiştir.