9 Ocak 1916: Çanakkale Zaferi'nin Tarihe Yazıldığı Gün

Fotoğraf : 9  Ocak Törenleriden
 (Fotoğraf  Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı)

Türk tarihinin en kritik dönüm noktalarından biri olan Çanakkale Savaşı, yalnızca bir cephe mücadelesi değil, milletin varoluş destanıdır. Bu destanın son perdesi ise 9 Ocak 1916 tarihinde, İtilaf Devletleri’nin Gelibolu Yarımadası’ndan tamamen çekilmesiyle yazıldı. İşte bu tarih, Çanakkale’nin zaferle taçlandığı anın resmi sonu ve Türk direnişinin sembolüdür.

---

Çanakkale Savaşı’nın Arka Planı: Neden ve Amaçlar

I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti, Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun yanında yer almıştı. İtilaf Devletleri  ise Çanakkale Boğazı’nı geçerek İstanbul’u ele geçirmeyi, Osmanlı’yı savaş dışı bırakmayı ve Rusya’ya lojistik destek sağlamayı hedefliyordu. Bu strateji, hem savaşın seyrini değiştirecek hem de “Boğazların kontrolü” gibi jeopolitik bir avantaj sunacaktı.

Donanma Harekâtı ve 18 Mart’ın Dersleri

İtilaf güçleri, ilk hamlesini 19 Şubat 1915’te denizden yaptı. Ancak Çanakkale’yi geçmek sanıldığı kadar kolay olmadı. Nusret Mayın Gemisi’nin döşediği mayınlar ve Türk topçusunun direnişi, 18 Mart 1915’te tarihi bir hezimeti getirdi: Bouvet, Irresistible ve Ocean gibi üç büyük zırhlı, Çanakkale’nin sularında battı. Bu yenilgi, İtilaf Devletleri’ni kara harekâtına zorladı.

---

Kara Muharebeleri ve 9 Aylık Destan

25 Nisan 1915’te Gelibolu Yarımadası’na çıkarma yapan Müttefik ordusu, Conkbayırı’ndan Anafartalar’a kadar her karış toprakta amansız bir direnişle karşılaştı. Mustafa Kemal’in “Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum!” sözünün şekillendirdiği ruh, siperlerde can buldu. Dokuz ay süren çarpışmalar, İtilaf güçlerini umutsuzluğa sürükledi. Sonunda, Aralık 1915’te sessizce çekilme kararı alındı ve 9 Ocak 1916’da Seddülbahir’deki son asker de ayrıldı.

---

9 Ocak’ın Anlamı: Zaferin İlanı ve Milli Mücadele’ye İlham

Gelibolu’daki tahliye, yalnızca bir cephenin kapanması değil, Türk milletinin “Çanakkale Geçilmez!” sözünü tüm dünyaya kanıtlamasıydı. Bu zafer, Kurtuluş Savaşı’nın kıvılcımı oldu. Çanakkale’de kazanılan moral, Anadolu’daki direnişin temel taşlarından biri haline geldi.

---

Seddülbahir’de Yıllık Anma: Tarihe Saygı

Her yıl 9 Ocak’ta, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’nın koordinasyonunda (önceleri Çanakkale Turizm Tanıtma Derneği koordinasyonunda yapılıyordu) Seddülbahir’de resmi törenler düzenlenir. Bu anma, yalnızca bir tarihî olayın yıldönümü değil, vatan için canını feda edenlerin sonsuzluğa uğurlanışıdır.

---

Sonuç: Çanakkale Ruhu ve Bugünümüz

Çanakkale Zaferi, teknolojiye ve sayıca üstün ordulara karşı iman ve azmin galibiyetidir. 9 Ocak 1916, bu ruhun taçlandığı gündür. 

Bu yazı, Çanakkale ruhunu gelecek nesillere aktarmak amacıyla kaleme alınmıştır. Tarihimizi unutmamak, unutturmamak dileğiyle

Kaynakça:

1. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, "9 Ocak 1916 Çanakkale Zaferi ve İtilaf Devletleri'nin Gelibolu Yarımadası'nı Tahliyelerinin 108. Yıl Dönümü Kutlandı", https://canakkaletarihialan.gov.tr/en/news/57-9-ocak-1916-canakkale-zaferi-ve-itilaf-devletlerinin-gelibolu-yarimadasini-tahliyelerinin-108-yil-donumu-kutlandi, Erişim Tarihi: 13 Şubat 2025.

2. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, "Atatürk ve Çanakkale Savaşları", https://atamdergi.gov.tr/tam-metin/204/tur, Erişim Tarihi: 13 Şubat 2025.

3. Çanakkale Valiliği, "Atatürk ve Çanakkale", http://www.canakkale.gov.tr/ataturk-ve-canakkale, Erişim Tarihi: 13 Şubat 2025.

---

Açıklama :3 Kasım 1914 tarihinde  Seddülbahir Kalesi’ndeki cephanelik vuruldu ve Çanakkale’nin ilk şehitleri verildi ( Bu, İtilaf Devletleri'nin ilk resmi saldırısı olarak kabul edilir. Ancak bu tarih, daha çok "ön hazırlık" veya "test" niteliğinde küçük çaplı bir harekâttı. Amaç, Osmanlı savunmasının gücünü ölçmekti.)