İlçemiz Biga'nın Tarihi
Biga’nın Tarihi: Geçmişten Günümüze
Biga, tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, stratejik konumu nedeniyle farklı dönemlerde önemli bir rol oynamıştır. Bu yazımızda, Biga'nın tarihî yolculuğuna dair önemli noktaları keşfedeceğiz.
Antik Dönem: Pegai ve Büyük İskender
Anna Komen’in (12. yüzyıl) Pigas (Menbalar) adıyla andığı bu ilçe, eski Pegai’nin yerine kurulmuştur. (Pegai, lügat anlamı ile Yunanca "pınar" demektir.) Yukarı Kocabaş Çayı kısmında dar bir boğazı andıran vadiye “Boğaz Şehri” de denir. M.Ö. 334 yılında Büyük İskender tarafından Makedonya Krallığı’na katılan Biga, daha sonra Bizanslıların eline geçmiştir.
M.Ö. 334 yılında İskender, öncü kuvvetlerini Çanakkale Boğazı’nın Anadolu kıyısında kurmuş oldukları köprübaşı sayesinde kayıp vermeksizin Anadolu’ya geçirmiştir. Pers Donanması, düşman ordusunun Boğaz’ı geçmesini önlemek için hiçbir teşebbüste bulunmamıştır. Makedonya ordusu, Pers ordusu ile Granikos (Biga Çayı) kenarında karşılaşmıştır. Sağ kanattaki süvarilerin başında bulunan İskender’in taarruza geçmesi ve başarı sağlaması, muharebenin Makedonyalılar tarafından kazanılmasını sağlamıştır (M.Ö. 334). Bu başarı, Anadolu’nun batı ve güney kıyılarındaki başlıca limanların İskender’in eline geçmesine yol açmıştır.
Bizans Dönemi ve Katalanlar
Biga, daha sonraki dönemde Bizanslıların eline geçerek bayındır bir belde olmuştur. 14. yüzyıl başlarında Bizans İmparatoru II. Andronikos Paleologos, Türklere karşı şehri korumak üzere bir nevi paralı asker olan Katalanları bu bölgeye yerleştirmiştir. Ancak bir süre sonra Bizans İmparatoru’nun emirlerini dinlemeyen Katalanlar, bu bölgeyi kendileri idare etmeye başlamışlardır.
Osmanlı Dönemi: Orhan Gazi ve Biga’nın Fethi
Daha sonra Orhan Gazi, Karaboğa adındaki bir komutanı bu şehrin alınması için görevlendirmiştir. Bu komutan, 1364 yılında şehri Osmanlı topraklarına katmış ve bu yer “Biga” adını almıştır.İlçe Kanuni Sultan Süleyman dönemine kadar kaza olarak yönetilmiştir. Bu dönemde ülke eyaletlere ve sancaklara ayrılınca Biga Sancağa dönüştürülmüştür. 1867 Yılına gelindiğinde Çanakkale (Kale-i Sultaniye) Cezayir-i Bahri Sefid Eyaletinin merkezi yapılınca Biga bu defa da tekraren kazaya dönüştürülmüştür. Ülkemizdeki idari yapılanmada belediye teşkilatı oluşturulmaya başlayınca ilçemizde de belediye teşkilatı 1870 Yılında kurulmuştur
Milli Mücadele Yılları
Biga’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Balıkesir Mıntıka Komutanı Kazım Bey’in (Kazım Özalp) emirleri ile 10 Eylül 1335 (1919) tarihinde Müftü Hamdi Bey başkanlığında kurulmuştur. Üyeler şunlardır: Hacı Zakir Efendi, Mehmet Ağa, Hafız Abdullah, Hüseyin Bey, Dızman Ahmet Ağa.
İzmir, Balıkesir, Bursa ve Biga yörelerinin Yunanlıların işgal ve idaresine geçtiğine dair, Biga Yunan İşgal Komutanı Konstantin’den 1921 yılında bir ferman alınmıştır. Bu ferman, eski belediye binasında Yunan İşgal Komutanı ve Belediye Başkanı’nın bulunduğu bir ortamda, belediye katibi Arap Zeki tarafından halka okunmuştur.
Milli Mücadele yıllarında Biga, Anzavur İsyanı gibi birçok kanlı olaya sahne olmuş ve bölgede çeteler türemiştir. Bu çetelerden en meşhuru Kara Hasan Çetesi’dir (tahminen 300 kişilik bir kuvveti vardı). Milli Mücadele yıllarında Biga, bazen Anzavur kuvvetlerinin, bazen de Milli Kuvvetlerin eline geçmiştir. Anzavur kuvvetleri kenti işgal ederken Edremit Kaymakamı Hamdi Bey’i, arkadaşı Kani Bey’i, Jandarma Komutanı İsmail Hakkı Bey’i ve birçok jandarma erini şehit ederek kente girmişlerdir.( Köprülü Hamdi Bey ve arkadaşları 17 Şubat 1920 tarihinde şehit edilmiştir) Bu Milli Mücadele kahramanları bugün Namazgah mevkiindeki şehitlikte yatmaktadır.
(Hamdi Bey 1888 yılında Makedonya'da Köprülü kasabasında doğdu. Onun için Köprülü'lü Hamdi Bey olarak anılmaktadır) Anzavur, İngilizlerle görüşmek üzere Karabiga’ya giderken, Yeniçiftlikli Mehmet Efe ve Çingene Ali tarafından vurulmuş ve böylece Biga ve civarı Anzavur’dan kurtarılmıştır.
Özgürlüğe Kavuşan Biga
Türk Ordusu’nun teşkilatlanması, İnönü ve Sakarya zaferlerinden sonra işgal orduları bozulup Anadolu’dan kaçmaya başlayınca, Biga’daki Yunan İşgal Komutanı Bandırma’ya çekilmiştir. İlk defa Milis Kuvvetleri Biga’ya, ardından da ordu birlikleri şehre girerek 18 Eylül 1922’de işgal ordularının zulmünden kurtarmıştır.
Biga’nın Cumhuriyet Dönemi
Osmanlı Devleti döneminde sancak merkezliği yapan Biga, Cumhuriyet’in ilanından sonra ilçe merkezi olmuş (ve Çanakkale iline bağlanmıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında geniş bir idari alana sahip olan ilçe, kendisine bağlı bulunan Yenice bucağının 1945, Çan bucağının ise 1949 yılında ilçe merkezine dönüşmesiyle bugünkü sınırlarına ulaşmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder