Çanakkale Şehitler Abidesi: Türk Milletinin Kahramanlık Simgesi

Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Abidesi, Türk milletinin tükenmezliğinin simgesi, birlik ve beraberliğimizin kanıtıdır. Çanakkale Savaşları'nda şehit düşen yaklaşık 253 bin şehidimizi simgeleyen abideler arasında en görkemlisidir. Bu anıt, hepimizin gönlünde geleceğe güven yansıtan, Türk milletinin en zor döneminde bile yedi düveli dize getirebileceğini ve yüz binlerce şehit pahasına vatan topraklarını ebediyen koruyacağını gösteren bir simgedir. Anıtın projesi, 1944 yılında MSB tarafından açılan yarışma ile belirlenmiştir. İlk olarak, Gelibolu Yarımadası'nda Alıçitepe'de yapılması planlanan anıt, arazinin bozuk olması ve denize uzak olmasından dolayı iptal edilmiştir. Daha sonra Hisarlık Burnu'nda, Morto'ya hakim 50 metre rakımlı Hisar Burnu'na inşa edilmesine karar verilmiştir.

Anıtın yapımına 1952'de karar verilmiş, 17 Nisan 1954'te temeli atılmıştır. Ancak çeşitli nedenlerle (müteahhitlerin yolsuzlukları, yeterli para bulunamaması gibi) birkaç defa yapımı durmuştur ve nihayet 15 Mart 1958'de yalnızca gövde kısmı tamamlanabilmiştir. Milliyet gazetesinin açmış olduğu kampanya ile yeterli para toplanmış ve 1960 yılında tamamlanarak 21Ağustos 1960'ta açılışı yapılmıştır.

Anıtın Ölçüleri:

• Kapladığı alan: 625 m²
• Ayak sayısı (sütun sayısı): 4 adet
• Ayaklar arasındaki mesafe: 10 metre
• Bir ayağın ebadı: 7.5 x 7.5 metre
• Anıtın yüksekliği: 41.70 metre

Dört sütun üzerine oturtulan anıt, milletimizin sağlam temellere dayandığını ve yıkılmaz olduğunu simgeler. Uzaktan bakıldığında ise Mehmetçiğin "M" harfi şeklinde görünür. Anıtın tavanına mozaikten Türk bayrağı işlenmiştir.

Ayrıca anıtın altında bir müze bulunmaktadır. Çanakkale Şehitler Abidesi, milletimizden toplanan 2.386.251 liralık bağış ile inşa edilerek Türk milletinin şehitlerine armağan edilmiştir. Anıtın dört ayağında sekiz rölyef yer almaktadır. Denize bakan dört rölyef deniz savaşlarını, karaya bakan dört rölyef ise kara savaşlarını anlatmaktadır. Ayrıca anıt içinde yer alan 25 metre uzunluğundaki bronz bayrak direği, Amerika’da yaşayan soydaşımız Nazmi Celal tarafından hediye edilmiştir. Aynı bayrak direğinden Anıtkabir’de de bulunmaktadır. 2005 yılında restorasyondan geçen anıt, 2007 yılında bulunduğu alana yeni bir şehitlik inşa edilerek son şeklini almıştır. Heykeltıraş Prof. Tankut Öktem'in "Yaralı Asker Anıtı" ve Metin Yurdanur'un "Mustafa Kemal Çanakkale'de Anıtı" gibi heykeller ve 3x45 metre boyutlarında Çanakkale Savaşları'ndaki kahramanlık olaylarını anlatan rölyefler anıta ihtişam katmaktadır.

Anıtın bulunduğu bölge, 25 Nisan 1915 günü İngilizler tarafından işgal edilmiştir, ancak 27 Nisan’da Fransızlara bırakılmıştır. Anıta yakın bu bölge, 25 Nisan 1915 ile 9 Ocak 1916 tarihleri arasında işgal altında kalmıştır.

Çanakkale Şehitler Abidesi Bölümleri:

Çanakkale Şehitler Abidesi'nin çevresinde, Sembolik Türk Şehitliği, Meçhul Asker Şehitliği, Yaralı Asker Anıtı, Rölyef, Mustafa Kemal Çanakkale'de Anıtı ve Türk Bahçesi yer almaktadır.

Çanakkale Şehitler Abidesi Şehitliği:

Birinci Dünya Savaşı'nda, 19 Şubat - 17 Aralık 1915 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı çevresinde İtilaf Devletleri'nin deniz ve kara kuvvetleriyle Osmanlı ordusu arasında yapılan Çanakkale Muharebelerinde şehit düşen yaklaşık 253.000 şehidimiz için, Seddülbahir'deki Çanakkale Şehitler Anıtı'nın yanındaki alana bir şehitlik inşa edilmiştir. Genelkurmay Başkanlığı'ndan alınan 15.000 Çanakkale şehidi künyesi arasından 500’er erbaşla 100 subayın künyeleri seçilmiş ve mezar taşları yaptırılmıştır. Projesini Yüksek Mimar Nejat Dinçel'in yaptığı bu şehitlikte, ayrıca yüzlerce şehidin adı mermer bloklara yazılmıştır. İnşaatta, doğaya dayanıklı Kayseri taşı kullanılmıştır. Şehitlik, 1991 sonbaharında yapımına başlanmış ve 1992 baharında tamamlanmıştır. 25 Mayıs 1992'de halkın ziyaretine açılmıştır. 2004 yılında yapılan değişiklikle, temsili şehitlik ay-yıldız şeklinde yeniden düzenlenmiştir. 2007'de, burada bulunan 131 Mehmet'in isimlerinin olduğu temsili şehitlik yerine, Çanakkale'de şehit düşen 253.000 dedemiz için bu alana güller dikilmiştir. Bu alan günümüzde güllerle kaplıdır.

Yeni Şehitlik:

2007 yılında ziyarete açılan bu şehitlik, Çanakkale Muharebeleri sırasında şehit düşen ve bugüne kadar isimleri tespit edilebilmiş 59.408 şehidimizin isimlerini içermektedir. Her bir kabir için cam yazıtlar bulunur. 

Cam yazıtın bir yüzünde 18, diğer yüzünde 18 olmak üzere, her kabirde 36 şehidin ismi, baba adı, rütbesi, memleketi, doğum ve ölüm tarihleri yazılıdır. Kabirler, adacıklara ayrılmış ve her il ayrı bir bölgeye yapılmıştır. Hangi ilin hangi bölgede olduğu, Mustafa Kemal Çanakkale’de heykelinin yanındaki haritadan bulunabilir. Şehitlikte bir namazgâh ve şadırvan da mevcuttur.

Meçhul Asker Şehitliği:

10 Mart 2003 tarihinde, Türkiye'nin Avustralya Büyükelçiliği'ne teslim edilen meçhul bir Türk askerinin başı, Türkiye'ye gönderilmiştir. Bedeni, Anafartalar Arıburnu bölgesinde yatan askerin başı, 18 Mart 2003 tarihinde, dini ve resmi törenle Çanakkale Şehitleri Anıtı'na defnedilmiştir.

Mustafa Kemal Çanakkale’de Heykeli:

Metin Yurdanur tarafından yapılan bu heykel, Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşı esnasında yükseliş öyküsünü sembolize etmektedir. Heykel üçlü bir kompozisyondan oluşmaktadır.

Yaralı Asker Anıtı:

Çanakkale Şehitler Abidesi bahçesinde yer alan, Tankut Öktem'in yaptığı Yaralı Asker Anıtı, biri yaralı diğeri onu taşıyan iki askeri sembolize etmektedir.

Kaynak : Bu sayfada yer alan bilgiler, Çanakkale Şehitler Abidesi ve Çanakkale Savaşları ile ilgili çeşitli güvenilir kaynaklardan derlenmiştir. Kaynaklar arasında resmi web siteleri, tarih kitapları, Çanakkale Kitapları, akademik yayınlar ve saha araştırmaları bulunmaktadır